網紅的藏寶箱Thinking in bets
Một khái niệm mình thấy khá thú vị mà có thể áp dụng trong cuộc sống hàng ngày là “thinking in bets”. Đại ý của khái niệm này là nếu chỉ nghĩ sơ sơ về một vấn đề gì đó, chúng ta rất dễ đưa ra kết luận thái quá về nó. Chỉ khi nào đặt vấn đề đó dưới lăng kính thực tế như tiền bạc, danh dự, chúng ta mới có thể cân nhắc nó một cách đúng đắn.
Hình dung bạn có một người bạn ngành thiết kế đồ hoạ muốn nghỉ việc để làm freelance. Khi bạn ấy xin ý kiến của bạn, bạn hồ hởi ủng hộ: mày vô cùng tài giỏi, mày muốn gì là làm được nên nếu mày muốn làm freelance chắc chắn mày sẽ thành công. Người bạn ấy mới bảo: ok tao nghe nói công ty mày hay thuê freelancer, mày giới thiệu tao với sếp mày nhé.
Lúc này, bạn mới nhớ ra rằng công ty bạn thường xuyên từ chối nhiều freelancer. Bạn không phải dân thiết kế nên cũng không thể nhận định được khả năng người bạn này thế nào, giới thiệu bạn ấy với sếp mà bạn ấy dở thì có phải bạn mất mặt không. Bạn nhận ra rằng thị trường freelance cạnh tranh khắc nghiệt, và khả năng thành công của người bạn kia có lẽ không phải 100% như bạn nghĩ. Khi bạn bảo người bạn ấy chắc chắn sẽ thành công, bạn không nói dối. Nhưng chỉ khi nào đặt nó dưới lăng kính thực tế (danh dự của bạn với sếp), bạn mới cân nhắc khả năng thành công người bạn kia một cách đúng đắn.
“Thinking in bets” là một cách ép bạn suy nghĩ sâu về một vấn đề gì đó bằng cách đặt nó dưới lăng kính thực tế. Thay vì nghĩ chung chung “Điều A chắc chắn là đúng” hay “Điều A chắc chắn là sai”, bạn sẽ nghĩ: “Nếu phải đặt cược X tiền vào điều A là đúng/sai, mình có dám đặt không?”
“Thinking in bets” giúp mình có thể nhìn nhận sự việc dựa vào lý trí thay vì cảm tính. Thỉnh thoảng, khi làm một dự án nào đó, như viết một bài blog, mình có giai đoạn khi mình cảm giác rằng dự án này không có tí hy vọng nào cả. Bao nhiêu người viết về vấn đề này rồi, ai thèm đọc bài blog này mình viết chứ? Nhưng rồi mình nghĩ: “Nếu mình phải đặt cược $100 rằng mình sẽ vẫn tin bài blog này là một sự thất bại sau khi đăng nó, mình có dám đặt không?” Lúc đấy, mình mới nhớ ra rằng rất nhiều lần trước đây, mình đã cảm giác tuyệt vọng về một bài blog nào đó, nhưng sau khi đăng bài đó lên, mình lại cảm thấy vui. Có lẽ bài blog mới này không tuyệt vọng như mình cảm giác.
“Thinking in bets” giúp mình có cái nhìn khách quan hơn về người khác. Khi đọc trên mạng thông tin về một cô gái trẻ làm được việc gì đó phi thường, thay vì phủi tay: “Chắc con đấy bố mẹ nhà giàu nên mới làm được”, mình lại nghĩ: “Nếu mình phải đặt cược 1 triệu rằng cô gái đấy con nhà giàu, mình có dám đặt không?” Lúc đấy, mình mới nhận ra rằng có rất nhiều người có thể làm điều phi thường mà không cần gia đình giàu.
“Thinking in bets” cũng giúp mình tránh tranh chấp vặt trong đời sống hàng ngày. Thỉnh thoảng, mình với bạn trai bất đồng ý kiến. Ví dụ, nó nghĩ cây này cần tưới nước một tuần một lần, mình thì lại nghĩ nó cần tưới nước ba lần một tuần. Thay vì ngồi cãi nhau, mình bảo nó: “Okay, nếu mày tự tin như vậy thì mày tưới nước một tuần một lần đi, nếu sau một tháng cây héo hon thì mày trả tao $20.” Lúc đấy, nó mới chột dạ bảo: tao chỉ nghĩ thế thôi chứ tao cũng không rành việc trồng cây lắm, chắc mày từ nhỏ sống ở quê nên quen với việc trồng cây hơn. Thế là khỏi cãi nhau.
Tiếng Anh có câu: put your money where your mouth is. Nói xơi xơi thì ai cũng nói được nhưng phải có cơm áo gạo tiền liên quan thì mới tin được.
Search